W ramach Programu Polska Bezgotówkowa zainstalowano już blisko 440 tys. terminali płatniczych w Polsce, a liczba ta sukcesywnie rośnie. Dzięki temu sytuacji, w których klienci nie mają możliwości wyboru środka płatniczego, jest dużo mniej niż jeszcze kilka lat temu. „Ostatnie trzydzieści lat to bardzo dynamiczny rozwój branży finansowej i płatności bezgotówkowych w Polsce. Mamy już ponad 1,1 mln terminali płatniczych – z czego aż 440 tysięcy, dzięki działaniom Fundacji – i wszystkie obsługują transakcje zbliżeniowe” – mówi Grażyna Ciurzyńska, prezes Fundacji Polska Bezgotówkowa. Eksperci z Zespołu Analiz Ekonomicznych firmy audytorskiej EY oszacowali, że dzięki zwiększeniu liczby miejsc obsługujących płatności bezgotówkowe, do końca 2020 roku w Polsce zarejestrowano ponad 1 mln dodatkowych kart płatniczych oraz 920 tysięcy indywidualnych kont bankowych. Edukacja kluczem do sukcesu W maju tego roku Fundacja zleciła badanie, które wykazało, że w Polsce niemal jedna trzecia konsumentów nie korzysta z płatności bezgotówkowych. To wynik głównie braku wiedzy na temat zalet płynących z używania nowoczesnych form płatności oraz mitów krążących na ich temat. Prawie 60 proc. osób, które na co dzień korzystają z gotówki, uważa, że płacąc kartą mogą zostać w łatwy sposób okradzeni. Niemal tyle samo Polaków obawia się także, że podczas płatności internetowych ktoś niepowołany może mieć dostęp do ich danych. Wśród barier, które znacznie utrudniają konsumentom przejście na system płatności bezgotówkowych, oprócz obawy o bezpieczeństwo w sieci, ankietowani wymieniali także problem z zapamiętaniem pinów i haseł. Jak zatem zwiększyć poziom edukacji cyfrowej społeczeństwa i sprawić, by osoby wykluczone cyfrowo miały dostęp do sprawdzonych, rzetelnych informacji? „Jako Fundacja mocno skupiamy się na działaniach edukacyjnych. Chcemy dotrzeć z informacją o zaletach płatności bezgotówkowych do jak największej grupy Polaków” – mówi Grażyna Ciurzyńska. Działania Fundacji Fundacja Polska Bezgotówkowa swoje działania skupia na współpracy i partnerstwach z instytucjami, które aktywnie działają na terenach wiejskich i w małych miejscowościach. Chodzi o takie organizacje, które wspierają rozwój społeczności lokalnej oraz zapewniają integrację i przepływ informacji między mieszkańcami. Promowaniem wiedzy i umiejętności związanych z szeroko pojętą sferą finansów zajmuje się też specjalny portal edukacyjny GotowiBezgotówkowi.pl. Użytkownicy odnajdą na nim informacje i porady dotyczące płatności bezgotówkowych, finansów cyfrowych, bezpieczeństwa w sieci, a nawet zarządzania domowymi finansami, a także artykuły poradnikowe, wskazówki ekspertów oraz materiały i narzędzia dydaktyczne. „Treści zamieszczane na portalu są podane w przystępny sposób i zostały podzielone na kategorie, tak aby każdy użytkownik mógł szybko i intuicyjnie odnaleźć interesujące go tematy” – wskazuje Grażyna Ciurzyńska. Do tej pory w całej Polsce do Programu Polska Bezgotówkowa przystąpiło już ponad 306 tys. przedsiębiorców. Wdrożonych zostało blisko 440 tys. terminali płatniczych. „Można powiedzieć, że są to tylko liczby. Przekładają się one jednak na realne pojawianie się terminali płatniczych w takich miejscach, w których jeszcze parę lat temu nikt nie spodziewał się możliwości zapłacenia w sposób zbliżeniowy” – dodaje prezes Fundacji Polska Bezgotówkowa. Są to np. targowiska, małe punkty usługowe, kwiaciarnie czy kościoły.

Szef Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) rozmawiał z dziennikarzem naszej redakcji w ramach jesiennej edycji konferencji Impact’21. Poruszyli temat wpływu pandemii na cyfryzację sektora finansów, zarówno jeśli chodzi o instytucje prywatne, jak i publiczne.
Jak pandemia zmieniła sektor finansowy?
Innowacje technologiczne i cyfryzacja w ostatnich czasach stały się niezwykle istotnym pozytywnym „skutkiem ubocznym” pandemii. Dotyczy to także sektora finansowego.

Na czym jednak polega cyfryzacja w sektorze finansowym? Czy klasyczne banki ścigają się obecnie z fintechami? – pytał swojego rozmówcę Marek Chądzyński.

Jeśli chodzi o polskie banki, to już wcześniej były one liderami technologicznymi na skalę europejską – wskazał Jacek Jastrzębski. Oczywiście zmiany, które zachodziły w sektorze naturalnie, dzięki pandemii niezwykle przyspieszyły – dodał.

„Nie wszystkie procesy w naszej bankowości były w znacznej mierze zdigitalizowane” – mówił także szef KNF. Niektóre działy funkcjonowały w dużej mierze jednak stacjonarnie, ale w wyniku pandemii opracowywały te metody pracy zdalnej, które były dla nich dostępne.

Przykładem może być np. sektor ubezpieczeń, w którym specyfika kontaktu z klientem decydowała, że najczęściej był on kontaktem osobistym. W pandemii ten dział opracował jednak metody zdalnej komunikacji.

Ogółem banki działające w Polsce można nazwać fintechami z licencją na prowadzenie działalności bankowej – mówił Jastrzębski, nawiązując do wysokiego stopnia zaawansowania technologicznego tych instytucji.
Cyfryzacja w sektorze publicznym
Jednak pandemia to nie tylko zmiany w instytucjach komercyjnych. Zmiany zaszły też w instytucjach publicznych i administracji.

Z punktu widzenia KNF, można powiedzieć, że dzięki pandemii zdecydowaliśmy się wdrożyć rozwiązania, które już istniały, ale na które nie byliśmy wcześniej gotowi z powodu zastanych przyzwyczajeń – wskazał szef Komisji.

Technologie, które umożliwiły cyfrowy nadzór nad sektorem finansowym „już były, a pandemia nas zmusiła, by je wykorzystać” – dodał.

Natomiast problematyczną kwestią, jeśli chodzi o cyfryzację sektora finansów, jest oczywiście kwestia bezpieczeństwa. Jak mówił Jacek Jastrzębski, obecnie problemem są głównie ataki nie informatyczne, ale socjotechniczne. Zamiast uderzać w systemy operacyjne banków, oszuści próbują od nas samych wyłudzać dane.

Jak wskazał przewodniczący KNF w rozmowie z Markiem Chądzyńskim, rolę do odegrania w edukacji na temat bezpieczeństwa finansowego w sieci ma wiele instytucji – banki, policja, a także Komisja. Zajęcia na ten temat mogłyby także odbywać się w szkole – i byłoby to świetne rozwiązanie, ale nie ma na ten temat obecnie żadnych uzgodnień, powiedział Jacek Jastrzębski.

Podczas pierwszego dnia Impactu okazało się, że umiejętności nabyte „za komuny” są kluczowe dla konferencyjnego surwiwalu. Pierwszy dzień Impactu rozpoczął się od wielkiego “bum”, czyli rozmowy z Hilary Clinton, po której przemawiał także premier Mateusz Morawiecki. W wystąpieniu zwróconym raczej ku przyszłości (premier nie odnosił się do obecnych problemów) mówił o tym, jak bardzo według niego potrzebne jest kreowanie polityki gospodarczej przez państwo i podkreślał znaczenie etatyzmu. Wystąpienie zostało nieznacznie zakłócone przez aktywistów i aktywistki, którzy stali pośrodku widowni z banerem skierowanym w stronę premiera z napisem “Najpierw klimat, potem zyski”. Następnie konferencja rozeszła się na 5 różnych sekcji tematycznych. Jednym z najszerzej cytowanych wywiadów na scenie była rozmowa dziennikarza 300Gospodarki, Marka Chądzyńskiego, z ministrem finansów Tadeuszem Kościńskim, który pochwalił się wysokością nadwyżki budżetowej we wrześniu. „Sytuacja budżetu jest bardzo dobra. Nadwyżka w budżecie po wrześniu wyniosła 47,6 mld zł” – powiedział Kościński Markowi Chądzyńskiemu podczas Impact’21. Minister dodał, że rosną wszystkie wpływy podatkowe, w tym VAT i CIT (po 20 proc.) oraz PIT (o 15 procent). Według Kościńskiego, podwyższona inflacja (o ok. 1,5 proc. w stosunku do założeń budżetowych) spowoduje dodatkowe wpływy do budżetu na poziomie ok. 4 mld zł w tym roku. “Ta inflacja jest spowodowana różnymi czynnikami, sporo jest zewnętrznych. Ceny energii, cena gazu, cena ropy, poszły bardzo mocno w górę. Mieliśmy przez rok lockdown, sporo zaoszczędziliśmy, bo nie wydawaliśmy, więc teraz zaczynamy wydawać” – powiedział minister. Inna ważna wypowiedź padła z ust Pawła Borysa, szefa Polskiego Funduszu Rozwoju i dotyczy startupów. „Rok 2021 będzie bardzo ważny, jeśli chodzi o zaangażowanie się funduszy ventures capital na polskim rynku. Wielkość zaangażowania finansowego oceniam na ok. 2,5 mld zł. To dużo zważywszy, że jeszcze nie tak dawno poziom zaangażowania funduszy był na poziomie ledwie 200 mln zł rocznie. Polski rynek dojrzewa, coraz większe podmioty pozyskują w ten sposób kapitał” – powiedział Borys podczas konferencji. Jeśli chodzi o mniej oficjalne okoliczności to wiemy, że wyjazd do Poznania wszystkim dobrze zrobił panelistom i moderatorom: w końcu jakaś konferencja, na którą można było fizycznie przyjechać, a w dodatku nawet pociągi się za bardzo nie spóźniały i każdy był na czas. Poza tym uczestnicy chwalili sam pomysł Poznania; nowoczesna przestrzeń, silna lokalna przedsiębiorczość — wszystkie atuty Katowic, a jeszcze rogali z białym makiem można się dodatkowo objeść, zwłaszcza że Urząd Marszałkowski rozdawał je za darmo (a to wszak nie są tanie rzeczy!). Hilary Clinton może i była atrakcją, ale nie oszukujmy się — każdy najbardziej wyczekiwał występów Omeny Mensah i Ani Lewandowskiej, bo po nich przy odrobinie szczęścia można było strzelić sobie selfie z gwiazdami. Organizatorzy zadbali o dobre tło: tuż przy wyjściu z najważniejszej sceny była wystawa obrazu w ramach zapoczątkowanej podczas wiosennej edycji konferencji Impact Art. Co do wieczornych atrakcji, był to koktajl w samym venue konferencji. Polewano tam polskie wino, ale tylko cierpliwym, bo była do niego spora kolejka. W ogóle całe wydarzenie obfitowało w kolejki: najpierw do okazania certyfikatu szczepień, później do szatni, jeszcze później do rejestracji… Wszyscy jednak w nich bardzo poprawnie stali i musimy przyznać, że po wizytach na zagranicznych wydarzeniach zawsze nam rodacy imponują opanowaniem do perfekcji trudnej sztuki queuingu. Jeśli chodzi o modne gadżety to wypadało chodzić z książką naszej redaktorki Katarzyny Mokrzyckiej „Rozmowy w pandemii”. Gadżet był na tyle hot, że w połowie konferencji zabrakło książek i trzeba było kombinować spod lady — kolejna umiejętność, którą wynieśliśmy z czasów świetności socmodernizmu w architekturze. Ach, no i last but not least, brawa dla organizatorów za (jak zwykle) ogarnięcie profesjonalnego pokoju z make-upem, a szczególnie za dołożenie (po raz pierwszy!) MASAŻYSTY, gdzie czekający na wystąpienie paneliści mogą się rozluźnić (wspaniałe uczucie, trochę bolesne, ale od razu mija stres).

Z naszych ankiet wynika, że oczekiwania Europejczyków i Polaków są takie, abyśmy finansowali walkę ze zmianami klimatycznymi i dostosowanie gospodarek do tych zmian – powiedziała podczas Impact’21 Teresa Czerwińska, wiceprezes Europejskiego Banku Inwestycyjnego.  Jak powiedziała Czerwińska, z ankiet EBI wynika, że czterech na pięciu Polaków wyraźnie deklaruje, że zmiany klimatyczne należą do najważniejszych wyzwań XXI wieku, które stoją przed społeczeństwem i gospodarką. Ankiety pokazują, że taką deklaracją składają Polacy niezależnie od wieku. „Co więcej, aż 80 proc. Polaków mówi, że już dziś zmiany klimatyczne mają duży wpływ na ich życie, a także na działalność firm” – powiedziała wiceprezes EBI. „Dziś wszyscy w EBI zadajemy sobie pytanie, w jaki sposób powinniśmy inwestować, aby polepszać jakość życia ludzi, ale też pytamy o to, jak sprawić, aby obecne zasoby i dobrobyt były dostępne także dla kolejnych pokoleń” – dodała, wskazując, że te pytania adresuje Mapa Drogowa inwestycji stworzona wspólnie przez EBI i Europejski Fundusz Inwestycyjny. „Same nakłady inwestycyjne związane z zielona transformacja – czyli celami ujętymi w Fit for 55 – to ok. 340 mld euro rocznie. Jeśli dodamy do tego nakłady związane z luką cyfrową to dochodzi kolejne 125 mld euro rocznie. Tak znaczne nakłady nie są możliwe tylko z finansowania publicznego – potrzebne są także środki prywatne. Dlatego w naszej strategii stosujemy tzw. dźwignię finansowa – każde 1 euro zainwestowane przez na ma mobilizować co najmniej 4 euro kapitału prywatnego” – wyjaśniła Czerwińska.