300POLITYKA widziała przygotowane przez urzędników na potrzeby premiera zestawienie tłumaczenia wersji konkluzji szczytu przygotowane na jego początku i skonfrontowane z zapisem, na jaki zgodzili się przywódcy przyjmując ostateczne konkluzje Rady.  – Na tym porównaniu doskonale widać jak dzięki negocjacjom premiera i sojuszników z V4, ale też szerzej rozwodniony został arbitralny mechanizm – mówi nam rozmówca z otoczenia szefa rządu. 

W pierwotnym zapisie mówiono wprost o tym, że system warunkowości ma zaradzić nieprawidłowościom w zakresie poszanowania praworządności. W ostatecznej wersji mówi się już ogólnikowo o: “zostanie wprowadzony system warunkowości w celu ochrony budżetu i instrumentu Next Generation EU”. 

Zniknął zapis doprecyzowujący cały planowany system warunkowości – pierwotnie opisany w punkcie 25: “System ten będzie odrębny i niezależny od procedur przewidzianych w Traktatach oraz uzupełniany w stosunku do wszelkich mechanizmów wzajemnej oceny, o których zdecydowano na przyszłość”.

Wersja pierwotna – na początku szczytu

  1. Wprowadzony zostanie ogólny system warunkowości, aby zaradzić oczywistym uogólnionym nieprawidłowościom w dobrym zarządzaniu władz państw członkowskich w zakresie poszanowania praworządności, jeżeli jest to konieczne do ochrony należytego wykonania budżetu UE, w tym NGEU i interesów finansowych Unii.
  2. Dalsze prace nad mechanizmem będą musiały zapewnić rzeczywistą warunkowość w ramach systemu; celem będzie zapobieżenie nieprawidłowościom, które mają wpływ na należyte wykonanie budżetu UE lub na interesy finansowe Unii lub mogą mieć wpływ na takie wykonanie, w wystarczająco bezpośredni sposób. Przypadki nieprawidłowości zostaną określone za pomocą jasnych i wystarczająco precyzyjnych kryteriów.
  3. W przypadku takich nieprawidłowości Komisja zaproponuje odpowiednie i proporcjonalne środki, które będą musiały zostać zatwierdzone przez Radę większością kwalifikowaną.
  4. System ten będzie odrębny i niezależny od procedur przewidzianych w Traktatach oraz uzupełniany w stosunku do wszelkich mechanizmów wzajemnej oceny, o których zdecydowano na przyszłość.

Wersja oficjalna konkluzji ze szczytu przyjęta przez Radę

  1. Interesy finansowe Unii są chronione zgodnie z ogólnymi zasadami zawartymi w Traktatach Unii, w szczególności zgodnie z wartościami zapisanymi w art. 2 TUE. Rada Europejska podkreśla znaczenie ochrony interesów finansowych Unii. Rada Europejska podkreśla znaczenie poszanowania praworządności.
  2. Na tej podstawie zostanie wprowadzony system warunkowości w celu ochrony budżetu i instrumentu Next Generation EU. W tym kontekście Komisja zaproponuje środki w przypadku naruszeń przyjmowane przez Radę większością kwalifikowaną. Rada Europejska szybko powróci do tej kwestii.
  3. Komisja jest proszona o przedstawienie dalszych środków służących ochronie budżetu UE i instrumentu Next Generation EU przed nadużyciami finansowymi i nieprawidłowościami. Będzie to obejmowało środki mające na celu zapewnienie gromadzenia i porównywalności informacji o beneficjentach końcowych unijnego finansowania do celów kontroli i audytu, które mają zostać włączone do odpowiednich aktów podstawowych. Zwalczanie nadużyć wymaga silnego zaangażowania Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, OLAF, Eurojustu, Europolu i, w stosownych przypadkach, Prokuratury Europejskiej, a także właściwych organów państw członkowskich.