W środę rząd zajmie się ustawą powołującą Komisję Weryfikacyjną ws. reprywatyzacji. To może ożywić senny politycznie tydzień i stać się jednym z jego głównych tematów. Ministerstwo Sprawiedliwości od wielu tygodni zapowiadało ustawę, która od początku budziła dużo politycznych emocji. Powołanie Komisji Weryfikacyjnej może otworzyć nowy etap politycznej dyskusji wokół reprywatyzacji w Warszawie. Oto jej najważniejsze zapisy, które poznała 300POLITYKA.

Skład: 8 członków powoływanych przez Sejm i przewodniczący w randze wiceministra MSWiA lub MS.

Art. 4. 1. W skład Komisji wchodzi przewodniczący powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek Ministra Sprawiedliwości złożony w porozumieniu
z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz 8 członków powoływanych
i odwoływanych przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.
2. W skład Komisji może zostać powołana osoba, która:
1) ma obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw publicznych;
2) posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
3) nie była prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione umyślnie;
4) posiada wyższe wykształcenie prawnicze lub niezbędną wiedzę w zakresie gospodarowania nieruchomościami oraz wykorzystywania zasobów majątku państwowego;
5) cieszy się nieposzlakowaną opinią.
3. Przewodniczącym Komisji jest sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości albo w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji.
4. W przypadku powołania na przewodniczącego Komisji osoby niebędącej sekretarzem stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości albo w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych
i Administracji, z dniem powołania obejmuje ona obowiązki sekretarza stanu w jednym
z tych ministerstw.

Rada Społeczna: 9 osób powoływanych przez MS w porozumieniu z MSWiA.

Art. 6. 1. Przy Komisji działa Społeczna Rada, będąca organem opiniodawczo-doradczym Komisji.
2. Członków Społecznej Rady, w liczbie do 9 osób, powołuje Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji spośród członków organizacji pozarządowych prowadzących działalność pożytku publicznego, a także stowarzyszeń, których statutowym celem jest w szczególności działalność wspomagająca rozwój wspólnot i społeczności lokalnych, zwiększanie świadomości prawnej społeczeństwa oraz kształtowanie kompetencji obywatelskich.

Tryb pracy: Decyzje większością głosów.

Art. 7.  1. Komisja wydaje decyzje administracyjne i postanowienia.
2. Przewodniczący Komisji może wydawać zarządzenia.
Art. 8. 1. Komisja wydaje decyzje i postanowienia zwykłą większością głosów,
w głosowaniu jawnym, w obecności co najmniej pięciu członków Komisji, w tym przewodniczącego Komisji.
2. W razie równej liczby głosów rozstrzyga głos przewodniczącego Komisji.
3. Decyzje i postanowienia podpisuje przewodniczący Komisji.
Art. 9. 1. Komisja wydaje decyzje po zasięgnięciu opinii Społecznej Rady.
2. Społeczna Rada wydaje opinię w terminie 14 dni od dnia otrzymania przez nią wniosku Komisji o jej wydanie. Na wniosek Społecznej Rady przewodniczący Komisji może przedłużyć termin do wydania opinii.
3. Komisja wydaje decyzję pomimo nieotrzymania opinii Społecznej Rady w terminie,
o którym mowa w ust. 2.

Komisja będzie też mogła zwracać się do prokuratora.

Art. 11. 1. Przewodniczący Komisji może wystąpić do prokuratora z wnioskiem
o przeszukanie pomieszczeń lub innych miejsc lub zajęcie rzeczy w celu zabezpieczenia dowodu w sprawie lub zabezpieczenia zwrotu równowartości nienależnego świadczenia,
o którym mowa w art. 28.

2. Prokurator może wydać postanowienie o przeszukaniu pomieszczeń lub innych miejsc lub zajęciu rzeczy w celu zabezpieczenia dowodu w sprawie lub zabezpieczenia zwrotu równowartości nienależnego świadczenia, o którym mowa w art. 28, jeśli jest to niezbędne dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania. Przepisy art. 217, art. 219, art. 220-234, art. 236 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. poz. 555, z późn. zm.)) stosuje się odpowiednio.
3. Prokurator przekazuje Komisji zajęte rzeczy. Postanowienie o zwrocie rzeczy prokurator wydaje po zasięgnięciu opinii Komisji.

Art. 12. Na wniosek przewodniczącego Komisji lub z urzędu prokurator przekazuje Komisji informację o toczącym się postępowaniu karnym, którego przedmiotem jest przestępstwo, o którym mowa w art. 25 ust. 1 pkt 2.
Art. 13. 1. Komisja przeprowadza z urzędu czynności sprawdzające w celu stwierdzenia, czy w związku z wydaniem decyzji reprywatyzacyjnej istnieją podstawy do wszczęcia postępowania rozpoznawczego. Komisja może powierzyć przeprowadzenie czynności sprawdzających wyznaczonemu członkowi albo członkom Komisji.

Rozprawa: Przebieg obrad ma być jawny, stawiennictwo – obowiązkowe.

Art. 15. 1. W toku postępowania rozpoznawczego Komisja przeprowadza rozprawę.
2. Rozprawa przed Komisją jest jawna.
3. Wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić wyłącznie:
1) ze względu na bezpieczeństwo państwa lub ochronę informacji niejawnych;
2) z uwagi na zagrożenie spokoju i porządku publicznego.
4. Komisja rozstrzyga o wyłączeniu jawności rozprawy postanowieniem.
Art. 16. 1. Komisja może wezwać stronę do stawienia się na rozprawę osobiście. Udział strony wezwanej do stawienia się na rozprawę osobiście jest obowiązkowy.
2. Strona, która mimo prawidłowego wezwania nie stawiła się bez uzasadnionej przyczyny albo bez zezwolenia kierującego rozprawą opuściła rozprawę Komisji przed jej zakończeniem może być ukarana grzywną do 1000 zł, a w razie ponownego niezastosowania się do wezwania – grzywną do 3000 zł.

Świadek lub biegły mogą odpowiadać karnie z art. 233 za nieprawdziwe zeznania

Art. 17. 1. Osoba wezwana przez Komisję w charakterze świadka lub biegłego ma obowiązek stawić się na wezwanie i złożyć zeznania.
2. Przed rozpoczęciem przesłuchania świadka należy pouczyć o odpowiedzialności karnej na podstawie art. 233 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U.
z 2016 r. poz. 1137).

Komisja może nakazać wpis w księdze wieczystej:

Art. 21. 1. Jeżeli jest to niezbędne dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, Komisja może, w drodze postanowienia, nakazać wpis w księdze wieczystej ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu rozpoznawczym, a w przypadku decyzji niebędącej decyzją, która wywołała nieodwracalne skutki prawne także ustanowić zakaz zbywania lub obciążania nieruchomości.
2. Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, stanowi, z chwilą wydania, podstawę wpisu w księdze wieczystej

Zawieszenie postępowania przed organem lub sądem po zawiadomieniu Komisji:

Art. 23. 1. W razie powzięcia przez Komisję informacji o toczącym się przed organem administracji, sądem administracyjnym, sądem powszechnym lub Sądem Najwyższym postępowaniu dotyczącym decyzji reprywatyzacyjnej albo postępowaniu o zapłatę odszkodowania lub wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości toczącym się na skutek wydania decyzji reprywatyzacyjnej, Komisja zawiadamia organ lub sąd o wszczęciu postępowania rozpoznawczego. Postępowanie przed organem lub sądem podlega zawieszeniu.
2. Komisja doręcza organowi, sądowi administracyjnemu, sądowi powszechnemu lub Sądowi Najwyższemu decyzję, o której mowa w art. 24.

Rodzaje decyzji:

Art. 24. 1. W wyniku postępowania rozpoznawczego Komisja wydaje decyzję, w której:
1) utrzymuje w mocy decyzję reprywatyzacyjną; albo
2) uchyla decyzję reprywatyzacyjną w całości lub części i orzeka co do istoty sprawy; albo
3) uchyla decyzję reprywatyzacyjną w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi, który wydał ostateczną decyzję reprywatyzacyjną, jeżeli decyzja ta została wydana z naruszeniem prawa, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie; albo
4) w razie, gdy decyzja reprywatyzacyjna wywołała nieodwracalne skutki prawne, stwierdza wydanie tej decyzji z naruszeniem prawa i wskazuje okoliczności, z powodu których nie można jej uchylić; albo
5) umarza postępowanie rozpoznawcze.
2. Wydając decyzję, o której mowa w ust. 1 pkt 3, Komisja wskazuje okoliczności, które należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy. Zapatrywania prawne
i wskazania Komisji co do dalszego postępowania są wiążące dla organu, któremu przekazano sprawę do ponownego rozpatrzenia.

Jak czytamy w uzasadnieniu: „Katalog rozstrzygnięć podejmowanych przez Komisję został ukształtowany przy uwzględnieniu rodzajów rozstrzygnięć już obecnie przewidzianych w systemie prawa jako rozstrzygnięcia podejmowane w wyniku przeprowadzenia postępowania odwoławczego (art. 138 K.p.a.), wznowienia postępowania (art. 151 K.p.a.) oraz postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji (art. 158 K.p.a.). Odpowiada on charakterowi postępowania rozpoznawczego prowadzonego przez Komisję jako postępowania stanowiącego szczególny tryb kontroli zgodności decyzji z prawem, mogącego prowadzić do uchylenia lub zmiany decyzji, co przewiduje art. 163 K.p.a.

Przesłanki podejmowania decyzji:

„Art. 25. 1. Komisja wydaje decyzję, o której mowa w art. 24 ust. 1 pkt 2-4, jeżeli:
1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;
2) decyzja reprywatyzacyjna została wydana w wyniku przestępstwa;
3) wyszły na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji reprywatyzacyjnej, nieznane organowi, który ją wydał;
4) decyzja reprywatyzacyjna została wydana bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa;
5) stroną postępowania o wydanie decyzji reprywatyzacyjnej była osoba, która nie była osobą uprawnioną w rozumieniu art. 7 ust. 1 dekretu, lub jeżeli przeniesienie roszczeń do nieruchomości związanych z reprywatyzacją było rażąco sprzeczne z interesem społecznym, w szczególności jeżeli nastąpiło w zamian za świadczenie wzajemne rażąco niewspółmierne do wartości nieruchomości warszawskiej, lub wydanie decyzji reprywatyzacyjnej doprowadziło do zastosowania wobec osoby zajmującej lokal
w nieruchomości warszawskiej groźby bezprawnej, przemocy wobec osoby lub przemocy innego rodzaju uporczywie lub w sposób istotny utrudniającej korzystanie z tego lokalu;
6) decyzja reprywatyzacyjna została wydana pomimo przyznania, na podstawie przepisów odrębnych, świadczenia w związku z przejściem własności nieruchomości;
7) decyzja reprywatyzacyjna dotyczy osoby prawnej powstałej przed dniem 1 września
1939 r., której akcje lub udziały objęto w sposób niezgodny z prawem.
2. Komisja może wydać decyzję, o której mowa w art. 24 ust. 1 pkt 2-4 również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodów wymienionych w ust. 1 pkt 1 lub popełnienia przestępstwa, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa nie budzi wątpliwości, a wydanie tej decyzji jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego”

Skutki cywilnoprawne decyzji:

Art. 31. 1. Ostateczna decyzja, o której mowa w art. 24 ust. 1 pkt 2 oraz ostateczna decyzja właściwego organu wydana na skutek decyzji, o której mowa w art. 24 ust. 1 pkt 3, zawierająca odmienne rozstrzygnięcie niż uchylona decyzja reprywatyzacyjna, stanowi podstawę wznowienia postępowania cywilnego o zapłatę odszkodowania lub dotyczącego zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.
2. Art. 408 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.)) nie stosuje się.
Art. 32. 1. Ostateczna decyzja, o której mowa w art. 24 ust. 1 pkt 2 i 3, stanowi podstawę wykreślenia w księdze wieczystej wpisu dokonanego na podstawie uchylonej decyzji lub na podstawie aktu notarialnego sporządzonego w uwzględnieniu uchylonej decyzji. Przepisu art. 10 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2016 r. poz. 790, 996 i 1159) nie stosuje się.
2. Przepis art. 21 ust. 4-7 stosuje się.
Art. 33. 1. W decyzji, o której mowa w art. 24 ust. 1 pkt 4, Komisja może stwierdzić, że wskutek wydania decyzji reprywatyzacyjnej wyrządzono szkodę gminie lub Skarbowi Państwa przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej.
2. Wyrządzenie szkody, o której mowa w ust. 1, stanowi podstawę odpowiedzialności osoby działającej w charakterze organu administracji publicznej lub z jego upoważnienia albo jako członek kolegialnego organu administracji publicznej lub osoby wykonującej w urzędzie organu administracji publicznej pracę w ramach stosunku pracy, stosunku służbowego lub umowy cywilnoprawnej, biorącej udział w prowadzeniu sprawy rozstrzyganej w drodze decyzji reprywatyzacyjnej, na podstawie ustawy z dnia 20 stycznia 2011 r.
o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa (Dz. U. z 2016 r. poz. 1169).
3. Komisja doręcza decyzję, o której mowa w ust. 1, prokuratorowi okręgowemu właściwemu ze względu na siedzibę organu, który wydał decyzję reprywatyzacyjną. Decyzja ta zastępuje wniosek, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy wymienionej w ust. 2.

fot. MS